Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων - Εθνική αντίσταση - θηριωδίες του ναζισμού -  http://users.sch.gr/pchaloul/nazi-eglima.htm  Δεξί κλικ-άνοιγμα δεσμού

Οι πρώτες ατομικές βόμβες (Χιροσίμα -Ναγκασάκι) - 
 http://users.sch.gr/pchaloul/kalavrita.htm  Δεξί κλικ-άνοιγμα δεσμού

http://www.netschoolbook.gr/hiro-photos.html  
 http://www.netschoolbook.gr/atomicbomb.html
Δεξί κλικ-άνοιγμα δεσμού
Φωτογραφικό υλικό

    'Αουσβιτς

Νεοελληνική Γλώσσα-Γ’ Γυμνασίου

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ  ΠΛΑΙΣΙΟ  συνιστούν  οι  ιδιαίτερες  περιστάσεις / συνθήκες  κατά  τις  οποίες  εκφωνείται  ένας  λόγος  ή  για  τις  οποίες  γράφεται  ένα  κείμενο.   Το  επικοινωνιακό  πλαίσιο  καθορίζει  το  περιεχόμενο  του  λόγου  ή  του  κειμένου  και  κυρίως  τη  γλώσσα,  το  ύφος,  τις  προσφωνήσεις  και  τον  τίτλο  του.

Τα  συνηθέστερα  είδη  κειμένων  που  καλούμαστε  να  συνθέσουμε  είναι :  α) το  άρθρο,                   β) η  εισήγηση ( προσχεδιασμένος  προφορικός  λόγος ),        γ) η  επιστολή,      δ) ο  λόγος / η  ομιλία     ε) ο  διάλογος (σπανιότερα)  και       στ) η  έκθεση  δοκιμιακού  τύπου ( δοκίμιο  αποδεικτικού  χαρακτήρα )

Α.  ΔΟΚΙΜΙΟ    Δεν  υπάρχουν  ιδιαίτερα  επικοινωνιακά  δεδομένα.  Γράφεται  σε  γ’ ενικό  ή  γ’ πληθυντικό  ή  α’ πληθυντικό  πρόσωπο.  Στοχεύει  να  πείσει. Επομένως,  επικρατεί  η  αναφορική / λογική  λειτουργία  της  γλώσσας.                      Δομή :  Πρόλογος  ( εισαγωγή  στο  θέμα  )    Κύριο  Μέρος ( θέση,  επιχειρηματολογία )     Επίλογος  ( ανακεφαλαίωση,  επαναδιατύπωση  θέσης,  επισήμανση  μιας  πρότασης )

Β.ΑΡΘΡΟ                                                                                                                              Δημοσιεύεται  σε  εφημερίδα  ή  περιοδικό ( μαθητικό,  τοπικό,  κ.α. ).  Αφορμάται  από  ένα  επίκαιρο  γεγονός  για  να  το  σχολιάσει  ή  ερμηνεύσει.  Έτσι,   πραγματεύεται  ένα  επίκαιρο  θέμα  γενικού  ενδιαφέροντος.  Αποβλέπει  στην  πειθώ ( επικρατεί  η  αναφορική  λειτουργία  του  λόγου ).  Το  ύφος  είναι  σοβαρό  και  επιμελημένο ( αφού  σ ’αυτό  αναλύεται  ένα  κοινωνικό  πρόβλημα ),  ή   άλλες  φορές   χιουμοριστικό  ή  δραματικό.  Συνήθως,  είναι  συντομότερο  από  το  δοκίμιο.   Δομή :   Τίτλος ( στοχεύει  στην  προσέλκυση  του  ενδιαφέροντος – γνωρίσματά  του  είναι  οι  ατελείς  προτάσεις  με  συχνή  απουσία  του  ρήματος ) .  Πρόλογος ( περιέχει  το  θέμα  και  συχνά  την  αφόρμηση ).  Κύριο  Θέμα ( παραθέτει  επαρκές  αποδεικτικό  υλικό  για  να  τεκμηριώσει  τις  απόψεις  μας ).  Επίλογος ( δίνει  έμφαση  σε  κάποιο  σημείο  ή  αναφέρει  προτάσεις  για  την  επίλυση  του  προβλήματος ).

Γ.  ΕΙΣΗΓΗΣΗ – ΟΜΙΛΙΑ – ΛΟΓΟΣ  (προσχεδιασμένος  προφορικός  λόγος)   Εκφωνείται  σε  συνέδριο,  ημερίδα,  εκδήλωση  που  οργανώνει  ο  δήμος,  το  σχολείο,  κάποιος  πολιτιστικός  φορέας.  Συνήθως  ζητείται  από  το  μαθητή  να  υποδυθεί  ρόλους  που  αρμόζουν  στη  μαθητική  του  ιδιότητα ( εκπρόσωπος  του  μαθητικού  συμβουλίου,   μέλος  της  Βουλής  των  Εφήβων,  απλός  μαθητής,  άτομο  που  δραστηριοποιείται  σε  πολιτιστικό  φορέα,  μέλος  μαθητικής  ομάδας )  ή  να  υποδυθεί  ρόλους  άσχετους  με  την  ιδιότητά  του  αλλά  σχετικούς  με  την  κοινωνική  πραγματικότητα ( πολιτικός  ηγέτης,  μέλος  μιας  ανθρωπιστικής  οργάνωσης,  κ.α. ).  Αποτελείται  από  προσφώνηση  του  ακροατηρίου ( πρόλογος ), κείμενο / περιεχόμενο  της  ομιλίας( κύριο  μέρος ), αποφώνηση  του  ακροατηρίου( επίλογος ).  Το  ύφος  μπορεί  να  είναι  επίσημο,  οπότε  χρησιμοποιούμε  γ’ ενικό  ή  γ’ πληθυντικό (τυπικότητα )  αλλά  και  φιλικό,  οπότε  χρησιμοποιούμε  α’ πληθυντικό  ή  β’ πληθυντικό  πρόσωπο ( ζωντάνια,  αμεσότητα ) .                          Δομή :  Πρόλογος :  α) χαιρετισμός  προς  το  ακροατήριο  και  β) αναφορά  στην  αφορμή  εκφώνησης  της  ομιλίας ( δήλωση  της  ιδιότητας  του  ομιλητή  και  ανακοίνωση  του  θέματος  της  ομιλίας )    Κύριο  Μέρος :  ανάπτυξη  της  επιχειρηματολογίας (  α) διατύπωση  των  σκέψεων , διαπιστώσεων ,  προτάσεων  στο  γ’ πρόσωπο  β)  διάνθιση  του  κειμένου  της  ομιλίας  με  στοιχεία  προφορικότητας : αποστροφές  στο  κοινό,  επικλήσεις  στην   εμπειρία   του,  στις   γνώσεις  του,  στην   ευαισθησία  του,  χρήση  του  α’  και  β’  προσώπου,  διατύπωση  ερωτημάτων  )   Επίλογος : α) τονισμός  ενός  σημείου ( διαπίστωσης,  πρότασης ) ,  β) διατύπωση  συμπεράσματος ,   γ)  έκφραση  ευχής  ή  ελπίδας    δ)  διατύπωση  ευχαριστιών 

 Ομιλία, εισήγηση, διάλεξη, ανακοίνωση.

1. Προσφώνηση: Ο ομιλητής απευθύνεται στο ακροατήριο του. Π.χ. κυρίες και κύριοι, κύριοι σύνεδροι κ.λπ.
2. Πρόλογος: Ο αγορητής επιχειρεί εισαγωγή στο θέμα με επιγραμματική συντομία και διατυπώνει τη θέση του με καθαρότητα. Π.χ. Η εγκατάσταση της βιομηχανικής μονάδας που δρομολογείται διχάζει την κοινή γνώμη της τοπικής κοινωνίας. Προσωπικά φρονώ, εκτιμώ, αναγνωρίζω, τάσσομαι, τοποθετού­μαι, συντάσσομαι, συμμερίζομαι κ.λπ.
3. Κυρίως θέμα-Έκθεση επιχειρημάτων: Παράθεση αδιαμφισβήτητων στοιχείων, δεδομένων, μαρτυριών, απόψεων ειδικών που φωτίζουν πολυοπτικά το θέμα. Επιστράτευση επιχειρημάτων που αναδεικνύουν την ορθότητα της θέσης του ομιλητή. Προβολή αντιρρήσεων, επιφυλάξεων, περιορισμών και αντίκρουση τους πειστικά. Π.χ Θα διατυπωθεί ίσως η αντίρρηση… Αναφορά στους κινδύνους που εγκυμονούνται από την απόρριψη της εκδοχής του ομιλητή.
4. Επίλογος: Διατύπωση: ευχής, προτροπής, πρόβλεψης, συγκρατημένης αισιοδοξίας, βεβαιότητας…Π.χ Ας συνειδητοποιήσουμε ότι το εγχείρημα… Ευχής έργο θα αποτελούσε, αν… Είμαι πεπεισμένος ότι…Έχουμε το δικαίωμα να αισιοδοξούμε… Αν δεν κινηθούμε υπεύθυνα και αποφασιστικά… Σας καλώ να πυκνώσετε τις τάξεις.
5. Γλώσσα: Ανάλογη προς το ακροατήριο. Χρήση α` πληθυντικού που δημιουργεί μια οικειότητα ανάμεσα στον ομιλητή και στο κοινό του, με το οποίο μοιράζεται το ενδιαφέρον για το υπό πραγμάτευση θέμα. Χρήση του α` ενικού προσώπου. Επιδίωξη της έμφασης, του τονισμού κάποιων σημείων, ώστε να καταστεί η ομιλία πιο ενδιαφέρουσα και να διευκολυνθεί ο ακροατής στην παρακολούθηση με τους εξής τρόπους:
6. Ύφος: Ποικίλει ανάλογα με τις επικοινωνιακές περιστάσεις (οικείο, καθημερινό-επίσημο, σοβαρό, αποδεικτικό / πειστικό)

Παρατηρήσεις:

1. Ο λόγος επιβάλλεται να είναι εύληπτος από το ακροατήριο.
2. Ο ομιλητής πρέπει να μην πλατειάζει.
3. Οφείλει να υιοθετεί το ύφος που αρμόζει στην επικοινωνιακή περίσταση.
4. Ο ομιλητής δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται από έπαρση και διάθεση επίδειξης εγκυκλοπαιδι­σμού.
5. Ο ομιλητής τερματίζει την αγόρευση του με τη φράση: Σας ευχαριστώ που με ακούσατε…
6. Η εισαγωγική περίοδος επιβάλλεται να κινητοποιεί το ενδιαφέρον του ακροατηρίου.
7. Ενδείκνυται η χρήση του β` πληθυντικού ρηματικού προσώπου και του α` πληθυντικού.

Πρέπει να διασφαλίζεται η προφορικότητα του λόγου (σύντομες, συνθηματικές φράσεις, α­μεσότητα λόγου, ρητορικές ερωτήσεις, παρενθετικές προτάσεις, χρήση εκφράσεων επιτονισμού, χρήσης του σχήματος της αντίθεσης, χρήση ερωταπόκρισης, χρήση της επιδοτικής

Δ.  ΕΠΙΣΤΟΛΗ       Είναι   κείμενο  σύντομο  ή  αναλυτικό  με  το  οποίο  απευθυνόμαστε  σε  κάποιο  πρόσωπο  φιλικό  ή  επίσημο,  ή  ακόμα  σε  κάποιον  οργανισμό,  εταιρεία,  σύλλογο,  θεσμό.   Το  ύφος  μπορεί  να  είναι  α)  οικείο ( αν  απευθυνόμαστε  σε  φιλικό  μας  πρόσωπο  με  έντονα  τα  στοιχεία  προφορικότητας  στο  λόγο ) με  τη  χρήση  του  β’  ενικού   προσώπου,    β)  τυπικό  και  επίσημο  ( αν  απευθυνόμαστε  σε  πρόσωπα  θεσμικά  του  δημόσιου  βίου,  σε  μεγαλύτερους,  σε  προέδρους  συλλόγων  ή   οργανισμών )  με  τη  χρήση  του  β’ πληθυντικού  προσώπου,       γ)  καταγγελτικό,  αιχμηρό  ( αν  σκοπεύουμε  να  στηλιτεύσουμε  ενέργειες  ή  συμπεριφορές )  με  τη  χρήση  του  β’  πληθυντικού  προσώπου  και    δ)  παρακλητικό  ( αν  στοχεύουμε  στην  υλοποίηση  κάποιου  αιτήματος )                                   Σημ.  επιτρεπτή  είναι  και  η  χρήση  γ’ ενικού  και  γ’ πληθυντικού  για  να  διατυπώσουμε  γνώμες  γενικού  κύρους  αλλά  και  η  χρήση  του  α’ ενικού, όταν  γράφουμε  ως  μονάδες.                      Δομή : Εισαγωγή : α) Ημερομηνία   β)Προσφώνηση   γ)Δήλωση  της  ταυτότητας / ιδιότητας  του  αποστολέα  και  ανακοίνωση  του  σκοπού  σύνταξης  της  επιστολής                                           Κύριο  Μέρος :  δ) Παρουσίαση  της  επιχειρηματολογίας ( έκθεση  του  προβλήματος,  παρουσίαση  συνεπειών ,  διατύπωση  προτάσεων )                                                                                        Επίλογος : ε) Συγκεφαλαίωση  ή  Διατύπωση  συμπεράσματος   στ)  Έκφραση  εμπιστοσύνης  στην  πολιτεία / στις  αρχές   ζ) Αποφώνηση ( επίσημη : με  τιμή , με  εκτίμηση    ή   ανεπίσημη : με  αγάπη , με  αισθήματα  φιλίας )

Επιστολή.

1. Διακρίνεται: α) Επίσημη-τυπική β) φιλική.
2. Κλητική προσφώνηση (που θα δηλώνει τον αποδέκτη στον οποίο απευθύνεται το επιστολικό
   κείμενο). Η κλητική προσφώνηση μπορεί να εκφέρεται απέριττα ή να εμπλουτίζεται με κατάλληλους για την επικοινωνιακή περίσταση προσδιορισμούς: κύριε υπουργέ, αξιότιμε κύριε διευθυντά, αγαπητή «Ελευθεροτυπία», εκλεκτοί κύριοι σύνεδροι κ.λπ.
3. Επισήμανση της αφορμής για τη σύνταξη της επιστολής (επιγραμματικά): με αφορμή πρόσφατο δημοσίευμα, στο οποίο αρθρογράφος σπίλωσε ανεπίτρεπτα…
4. Εμπεριστατωμένη έκθεση θέσεων που αφορούν το επίμαχο θέμα (διαπιστώσεις, τεκμήρια, παραδειγματικές αναφορές, μαρτυρίες κ.λπ.).
5. Έκφραση σκεπτικισμού, συγκρατημένης αισιοδοξίας του κειμενογράφου ή έκκληση προς τον
   αποδέκτη της επιστολής: να συμμεριστεί, κατανοήσει, ευαισθητοποιηθεί, ανταποκριθεί έμπρα­κτα, αναλάβει πρωτόβουλη δράση, κινητοποιήσει φορείς, συνταχθεί…
6. Διατύπωση ευχαριστιών:

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία (για επιστολή σε έντυπο)
Με τιμή…
Με ειλικρινή εκτίμηση…
Με ανυπόκριτο σεβασμό…

1. Το ύφος του επιστολικού κειμένου συναρτάται με την επικοινωνιακή περίσταση: καταγγελτικό, επιθετικό, αιχμηρό, παρακλητικό, οικείο, άμεσο, σοβαρό, επίσημο, ελεύθερο, αυθόρμητο, αβίαστο, επίσημο σοβαρό, αντικειμενικό. Εξαρτάται κάθε φορά από τον παραλήπτη της επιστολής
2. Περιεχόμενο: Ποικίλα θέματα: Γεγονότα της προσωπικής ζωής, ζητήματα σχετιζόμενα με τα ατομικά ενδιαφέροντα
3. Γλώσσα:Καθημερινή, απλή, χρήση α` και β` ρηματικού προσώπου.
4. Σκοπός: Επικοινωνία με τον παραλήπτη: Ενημέρωσή του για τα γεγονότα της προσωπικής του ζωής
5. Εκμυστήρευση στοχασμών/επιθυμιών

 Συνέντευξη.

1. Έχει τη μορφή ερωταπαντήσεων και δεν είναι ακριβώς το ίδιο με το διάλογο. Αυτός που κάνει τη συνέντευξη ερωτά συνήθως σύντομα και αυτός που δίνει τη συνέντευξη απαντά συνήθως πιο αναλυτικά με βάση κάποια επιχειρηματολογία, τεκμηρίωση κ. λ. π.
2. Πρώτη προτεραιότητα κατά τη σύνταξη μιας συνέντευξης είναι να κατανοήσουμε τα επικοινω­νιακά δεδομένα: χρονική στιγμή, τοπικό πλαίσιο, πρόσωπα, θεματικός σκοπός, περιορισμοί κ.ά.
3. Επειδή η συνέντευξη αποτελεί διαλογικό είδος άρρηκτα συνυφασμένο με την προφορικότητα του λόγου, δόκιμο είναι να αποφεύγουμε τον επιτηδευμένο και φορτικά στοχαστικό ή τυποποιη­μένο λόγο.
4. Συμβατικά μια συνέντευξη αναχωρεί με τον ερωτώντα και επισφραγίζεται με τον ερωτώντα. (Αποκλίσεις σημειώνονται, αλλά δεν ακυρώνουν τον κανόνα).
5. Είναι ευνόητο ότι το απαντητικό μέρος της συνέντευξης είναι ποσοτικά υπέρτερο από το ερωτη­ματικό σκέλος της επικοινωνίας.
6. Συνήθως η συνέντευξη αφορμάται από γενικά θέματα, για να καταλήξει στο ειδικό που συνιστά άλλωστε και το λόγο ύπαρξης της συνέντευξης.
7. Ο ερωτών χρησιμοποιεί το β` πληθυντικό ή σπανιότερα το β` ενικό ρηματικό πρόσωπο και το
   ερωτώμενο πρόσωπο απαντά κανονικά σε α` ενικό.
8. Δόκιμο είναι η ερωτηματοθεσία να είναι σύντομη, καίρια, διακριτική και προπάντων προσανα­τολισμένη στο θεματικό κέντρο της συνέντευξης.
9. Σε καμιά περίπτωση η στιχομυθία που αρθρώνεται δεν πρέπει να αγνοεί την ευπρέπεια, τη σοβα­ρότητα, τον αλληλοσεβασμό αλλά και το στοιχείο της αμεσότητας που κάθε μορφή διαλόγου οφείλει να διεγείρει.

Παρατηρήσεις:               

1. Στο πλαίσιο της συνέντευξης επιτρέπεται η χρήση όλων σχεδόν των σημείων στίξης.
2. Τα πρόσωπα της συνέντευξης δηλώνονται είτε ονομαστικά είτε περιγραφικά με βάση την κύρια ιδιότητα τους που αναδεικνύει η συγκεκριμένη επικοινωνιακή περίσταση: π.χ. ερ­γοδότης – υποψήφιος (για κατάληψη εργασιακής θέσης), δημοσιογράφος – υπουργός κ.λπ.

8. σύνδεσης)

 Ημερολόγιο.

1. Εξωτερικά γνωρίσματα: Χρονική και τοπική ένδειξη στην αρχή.
2. Περιεχόμενο: Αφήγηση σημαντικών ή ασήμαντων γεγονότων της προσωπικής ζωής, ατομικών πράξεων. Παρουσίαση γενικότερων θεμάτων της κοινωνικής ζωής που υπέπεσαν στην προσοχή του γράφοντα. Έκθεση στοχασμών, διαλογισμών αφορμώμενων από τα παραπάνω.
3. Γλώσσα: Χρήση α΄ ρηματικού προσώπου
4. Ύφος: Προσωπικό, εξομολογητικό, ειλικρινές, αυθόρμητο, διάθεση εκμυστήρευσης.
5. Σκοπός: Αυτοεπικοινωνία-εσωτερικός διάλογος, αυτοσυνείδηση, καταγραφή γεγονότων στη μνήμη.

 Καταγγελία.

1. Ο συντάκτης ενός τέτοιου ιδιότυπου κειμένου οφείλει να έχει σφαιρωμένη εικόνα για το επίμαχο ζήτημα που προσεγγίζει, επίγνωση των ορίων του και κυρίως να γνωρίζει την ταυτότητα του αποδέκτη του καταγγελτικού κειμένου.
2. Δομή: α) Αρχικά δηλώνεται το θέμα που θα πραγματευτεί το κείμενο και συνακόλουθα υπο­γραμμίζεται η αφορμή που υπαγόρευσε τη σύνταξη του καταγγελτικού λόγου. β) Στο κυρίως σώμα του κειμένου αιτιολογείται η αντίδραση του κειμενογράφου και επιχειρείται θεμελιωμένα η ενοχοποίηση ατόμου, φορέα, ομάδας στα μάτια της κοινής γνώμης. γ) Στο τέλος εκφράζεται με σαφήνεια η βούληση του συντάκτη να κινηθεί αποφασιστικά ση λή­ψη μέτρων.
3. Η επικοινωνιακή περίσταση επιβάλλει την υιοθέτηση συγκινησιακού και επιθετικού τόνου, ενώ ενδείκνυται η χρήση του α` ενικού ή πληθυντικού ρηματικού προσώπου χωρίς φραστικές ακρό­τητες, αλόγιστη δραματοποίηση και εκτόξευση προσωπικών απειλών.

Υπόμνημα.

1. Είναι γραπτή αναφορά σε πρόσωπο ή αρχή και αναφέρεται στην παρουσίαση και γνωστοποίηση καταστάσεων. Περιλαμβάνει προσφώνηση. Επιτρέπεται το α` και β` πρόσωπο.

Άρθρο.

1. Η δημοσίευση του μπορεί να είναι σε σχολική εφημερίδα, σε εφημερίδα δήμου κ.λ.π.
2. Ο τίτλος του πρέπει να είναι σύντομος, περιεκτικός, χιουμοριστικός, ειρωνικός με υπονοούμενα (ελλειπτική πρόταση / όχι έντονη χρήση ρημάτων).
3. Επειδή μάλιστα το άρθρο έχει επικαιρικό χαρακτήρα, δηλαδή αφορμάται συνήθως από ένα επίκαιρο γεγονός, το οποίο σχολιάζει ή ερμηνεύει, είναι καλό στο άρθρο να πάρουμε ως αφορμή ένα τέτοιο γεγονός.
4. Χρησιμοποιούμε γ` πρόσωπο για να εξασφαλίσουμε την απαραίτητη αντικειμενικότητα.