ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

ΡΑΨΩΔΙΑ Α 494-612 
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-δεξί κλικ άνοιγμα δεσμού
 http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada04.htm


ΙΛΙΑΔΑ : ΡΑΨΩΔΙΑ Α 494 - 612 - ΣΚΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ

Τόπος : Όλυμπος

Χρόνος : 21^η μέρα της Ιλιάδας

Πρόσωπα : Δίας, Θέτιδα, Ήρα, Ήφαιστος

Αφηγηματικές τεχνικές - Εκφραστικά μέsa

• Στην ενότητα υπάρχει συνδυασμός αφήγησης και διαλόγου.

• Στ. 596 - 612 : αρχίζει τριτοπρόσωπη περιγραφική αφήγηση, η οποία δίνει ώθηση στην εξέλιξη της υπόθεσης και παράλληλα διαγράφει με παραστατικό τρόπο τα πρόσωπα. Στην περιγραφική αφήγηση χρησιμοποιούνται επίθετα και κυρίως εικόνες. (π.χ. στ. 497-498, 532-533, 534-537, 529-531 (εικόνα οπτική και ακουστική).

• Προοικονομία : στο στίχο 523 και στη σκηνή της φιλονικίας Δία  - Ήρας.

Ιδεολογικά στοιχεία- στοιχεία πολιτισμού

·         Στ. 494-6: σε όλη την ενότητα έντονος είναι ο ανθρωπομορφισμός των θεών του Ολύμπου. Δεξί κλικ άνοιγμα δεσμού http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-A115/HTML/index.html

   Στ. 499-500 : προβάλλεται η υπεροχή του Δία απέναντι στους άλλους θεούς.

·    Επίσης σε όλη την ενότητα παρουσιάζεται μια αυστηρή ιεραρχία (πατριαρχία) στον κόσμο των θεών που είχε την αντιστοιχία της και στον κόσμο των ανθρώπων.

·         Στ. 501-502 : τυπική σκηνή ικεσίας της Θέτιδας προς το Δία.

·         Στ. 527-528 : το νεύμα του Δία είναι νόμος («Βουλή» του Δία)

·         Στ. 585 : δίκουπο ποτήρι («αμφικύπελλον δέπας»).

·     Στ. 598-599 :   ο οινοχόος ήταν υπεύθυνος για το σερβίρισμα του κρασιού ή του νέκταρ για τους θεούς στα συμπόσια.

Χαρακτηρισμός προσώπων (Ηθογράφηση)

Δίας  : παρουσιάζεται ως ο απόλυτος εξουσιαστής θεών και ανθρώπων. Η επιβλητική του μορφή φανερώνει τη δύναμή του, αλλά έχει και ανθρώπινα χαρακτηριστικά. (ευαισθησία απέναντι στη Θέτιδα, εκνευρισμός στην Ήρα). Είναι σοφός και δίκαιος κριτής των ανθρώπινων θεμάτων, δεν επιτρέπει σε άλλους να επέμβουν στα ζητήματά του, αλλά μπορεί να γίνει και ιδιαίτερα εκδικητικός.

Ήρα :ως κοινή θνητή συμπεριφέρεται η Ήρα, σαν μια ζηλιάρα, εκνευρισμένη σύζυγος. Είναι αρχικά δυναμική και τολμηρή, θέλει να τα γνωρίζει όλα. Δεν της ξεφεύγει τίποτα, είναι πονηρή και διεκδικητική. Στους υπόλοιπους θεούς είναι σεβαστή, αλλά όταν απειλείται από το Δία, ξέρει τα όριά της και υποχωρεί. 

Ήφαιστος : ο φημισμένος τεχνίτης αντιπροσωπεύει το πνεύμα του συμβιβασμού στο συμπόσιο των θεών, καθώς με τα αστεία του μετατρέπει σε γλέντι τον καυγά. Ήπιος χαρακτήρας και αρκετά έξυπνος, χιουμορίστας και ετοιμόλογος, ο Ήφαιστος, αν και κουτσός, κερδίζει τη συμπάθεια και τον σεβασμό των άλλων  θεών. Είναι ιδιαίτερα προστατευτικός με τη μητέρα του, την Ήρα.

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΟΠΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Παρακολουθήστε τα βίντεο στην ηλεκτρονική διεύθυνση

https://sites.google.com/site/troikospolemos/kef11 . Αξιοποιώντας τις

γνώσεις σας και τις πληροφορίες των βίντεο απαντήστε στις εξής ερωτήσεις:

1. Ποια πράξη του Αγαμέμνονα εξοργίζει τον Αχιλλέα και γιατί;

2. Ποια είναι τα συναισθήματα του Αχιλλέα για τον Αγαμέμνονα;

3. Τι ζητάει ο Αχιλλέας από τη μητέρα του;

4. Το αίτημα της Θέτιδας γίνεται δεκτό από το Δία και γιατί;

ΟΜΑΔΑ Α

1. Με κριτήριο το χώρο και το σκηνικό να χωρίσετε την ενότητα

(ραψωδία α 494-612) σε σκηνές και στη συνέχεια κάθε σκηνή να τη

χωρίσετε σε επεισόδια με κριτήριο τα πρόσωπα που συμμετέχουν και

να δώσετε ένα τίτλο σε κάθε σκηνή και επεισόδιο.

2. Να βρείτε τους στίχους στους οποίους εντοπίζονται τα εξής στοιχεία

αφηγηματικής τεχνικής του Ομήρου: επιβράδυνση-εναλλαγή σοβαρού

και κωμικού στοιχείου.

3. Να παρατηρήσετε την παρακάτω εικόνα και να την περιγράψετε σε μία

παράγραφο.

ΟΜΑΔΑ Β

1. Διαβάστε τους στίχους 494-531 της ραψωδίας Α.

2. Τι ζητάει η Θέτιδα από το Δία και με ποια επιχειρήματα προσπαθεί να

τον πείσει;

3. Πως αντιδρά ο Δίας στο αίτημα της Θέτιδας, ποια υπόσχεση της

έδωσε και με ποιον τρόπο την καθησύχασε ότι η υπόσχεση του θα

πραγματοποιηθεί οπωσδήποτε;

4. Διαβάστε το παρακάτω κείμενο: ποιες πληροφορίες σας δίνει για τη

σχέση Δία-Θέτιδας;

Μια παλιά ιστορία για τον Δία και τη Θέτιδα

«[...] Σαν ο Δίας κι ο λαμπρός ο Ποσειδώνας

ποιος θα σμίξει με τη Θέτη συνορίσαν,

θέλοντάς την ο καθένας για γυναίκα

να την έχει πανώρια · κι ο καημός τους

είχε αψώσει· μα τ' αθάνατα τα φρένα

των θεών δεν τους αφήσαν να τη σμίξουν,

το προφήτεμα σαν άκουσαν. Η Θέμη,

η σωστή τους ορμηνεύτρα, ανάμεσά τους

ριζικόγραφτο τους λάλησε πως ήταν

η θεά να κάμει γιον η πελαγίσια

πιο μεγάλο βασιλιά από τον πατέρα. [...]

" [...] Μ' αφήστε τα πια τούτα·

και θνητώνε στρώμα ας λάχει και το γιο της

να πεθαίνει ας δει στους χτύπους του πολέμου,

του Άρη εκείνον στων χεριών τη μπόρεση όμοιον

κι αστραπής στων ποδαριών του τη γοργάδα" [...]».

(Πίνδαρος, Ισθμιόνικος 8, 45-55, μτφρ. Π. Λεκατσάς, εκδ. Δίφρος, Αθήνα χ.χ.)

5. Να παρατηρήσετε την παρακάτω εικόνα και να την περιγράψετε σε μία

παράγραφο:

ΟΜΑΔΑ Γ

1. Διαβάστε τους στίχους 532-570 της ραψωδίας Α.

2. Πως συμπεριφέρεται η Ήρα, όταν αντιλαμβάνεται τη μυστική

συνάντηση Δία-Θέτιδας;

3. Πως αντιδρά ο Δίας στον πρώτο του λόγο και πως στο δεύτερο; Πως

κρίνετε τη συμπεριφορά του;

4. Σε τι συμπεράσματα καταλήγετε μέσα από τη σύγκρουση Δία-Ήρας

για την ύπαρξη ιεραρχίας και τις σχέσεις των δύο φύλων;

5. Η συνέλευση των θεών στον Όλυμπο και η σύγκρουση Δία και Ήρας

παρουσιάζει κάποιες αντιστοιχίες με τη συνέλευση των Αχαιών και τη

σύγκρουση του Αχιλλέα με τον Αγαμέμνονα. Να συγκρίνετε τις δύο

σκηνές και να βρείτε τις ομοιότητες και τις διαφορές στηριζόμενοι σε

στοιχεία του κειμένου. Μπορείτε επίσης στο λογισμικό Ομηρικά έπη

να διαβάσετε τις πληροφορίες για τα συμβούλια των Θεών και να

ασχοληθείτε με τις δραστηριότητες.

Ομοιότητες Διαφορές

ΟΜΑΔΑ Δ

1. Διαβάστε τους στίχους 571-612 της ραψωδίας Α.

2. Για ποιο λόγο παρεμβαίνει ο Ήφαιστος;

3. Ποιες συμβουλές δίνει στους γονείς του και πιο συγκεκριμένα στη

μητέρα του;

4. Ποιο προσωπικό του πάθημα αφηγείται και γιατί; Διαβάστε για τον

Ήφαιστο στην ηλεκτρονική διεύθυνση

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%89%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF

%83%CF%84%CE%BF%CF%82 .

5. Πόσο αποτελεσματική ήταν η παρέμβαση του Ήφαιστου στην αλλαγή

της ατμόσφαιρας στον Όλυμπο;

6. Στην παρέμβαση του Ήφαιστου να εντοπίσετε τα σοβαρά και τα

κωμικά στοιχεία που υπάρχουν.

Σοβαρά στοιχεία Κωμικά στοιχεία

7. Να παρατηρήσετε την παρακάτω εικόνα και να την περιγράψετε σε μία

παράγραφο:

ΟΜΑΔΑ Ε

1. Σε όλη την ενότητα είναι έντονος ο ανθρωπομορφισμός των θεών.

Στηριζόμενοι σε στοιχεία του κειμένου να συγκεντρώσετε τα

ανθρώπινα χαρακτηριστικά των θεών και αυτά που τους

διαφοροποιούν από τους ανθρώπους.

Ανθρώπινα χαρακτηριστικά Θεϊκά χαρακτηριστικά

2. Μπορείτε επίσης στο λογισμικό Ομηρικά έπη να διαβάσετε τις

πληροφορίες για τον ανθρωπομορφισμό και να ασχοληθείτε με τις

δραστηριότητες.

3. Να παρατηρήσετε την παρακάτω εικόνα και να την περιγράψετε σε μία

παράγραφο: