ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ- Β.Π.Π

Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ-ΠΑΤΡΑ 1940-1944-ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ-μ-δραστηριότητα

ΚΟΙΝΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ( στα πλαίσια διδακτικής επίσκεψης σε τόπους μνήμης στην Πάτρα) και στο μάθημα της Ιστορίας και της Νεοελληνικής Γλώσσας για τη θεματική του πολέμου, της ειρήνης και των ενεργών πολιτών

Δημιουργός: Χρυσανθακοπούλου Αγγελική- Φιλόλογος- ΠΕ 02

Τάξη: Γ’ Γυμνασίου, ομάδα μαθητών: ΟΙ ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΕΣ

Τα μέσα έρευνας  / Υποστηρικτικό υλικό του μαθήματος :

·         Σχολικά βιβλία  Ο.Ε.Δ.Β  Γ’ Γυμνασίου ( Ενότητες 46,47, σελ.126-132 http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C105/65/525,1864/

·          και Γ’ Γενικού Λυκείου (Κεφ.Ε’ , Ενότητες 1-7, σελ.111-138), Μαρία Μανωλάκου, μαθήτρια τότε, στο βιβλίο της "Από το Ημερολόγιο ενός παιδιού της Κατοχής". Ημερήσιος τύπος ( έντυπος και ηλεκτρονικός μέσω Διαδικτύου  ). Ο Γιώργος Μόσχος περιγράφει στο βιβλίο του «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση»

·         Το λογισμικό Centennia για χάρτες  της χρον. Περιόδου 1913-1947.

• Διαδίκτυο. Ιστορίες για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο  Εκπαιδευτική ιστοσελίδα:  Διδακτικά σενάρια για το Γυμνάσιο και την Α' Λυκείου http://ww2istories.gr/index.php?id=2   http://dide.flo.sch.gr/SxolikoiSymbouloi/PE02/symfil.html

Γυμνάσιο Αμυνταίου - Β' ΠΠ - Εθνική Αντίσταση - Δημαρχόπουλος Ιωάννης - Αρχείο zip - 2,6 MB

1. Ποιοι επιτέθηκαν πρώτοι στην Ελλάδα στα πλαίσια του Β.Π.Π και ποια ιστορική ημερομηνία είναι χαραγμένη στη μνήμη μας; Συμβουλευτείτε το βίντεο https://afterschoolbar.blogspot.com/2014/02/blog-post_20.html

      2.Πηγή---Μνήμες εφήβων της εποχής από τον ιταλικό βομβαρδισμό της Πάτρας, Μαρία Μανωλάκου, Αντώνης Φίλιας, μαθητές Γυμνασίου.  Αφού διαβάσετε την πηγή, να θεωρήσετε ότι είστε ένας από αυτούς τους μαθητές και γράφετε  μια επιστολή στον τότε Δήμαρχο της Πάτρας τον Βασίλειο Ρούφο εκφράζοντας την επιθυμία σας να βοηθήσετε με αρκετούς τρόπους την πόλη σας ως εθελοντές μπροστά στην πολεμική καταστροφή, τι θα λέγατε; 

«Πετιέμαι βολίδα στο ραδιόφωνο, να σου και η Κατερίνα και μόλις πιάνουμε την τελευταία φράση στο διάγγελμα «Νυν υπέρ πάντων αγών». Και μετά ο Εθνικός Ύμνος. Το τι έγινε τότε, σωστό παραλήρημα. Σε λίγα λεπτά όλη η Πάτρα στο πόδι. Ο τόπος να βουίζει απ’ τα αεροπλάνα κι ο κόσμος να τα χαιρετάει σαν τρελός, πετώντας ψηλά καπέλα, μαντήλια, οτιδήποτε.

-Γεια σας, λεβεντόπαιδα

-Δικά μας, δε βλέπετε τα χρώματα;

-Στη Ρώμη!

Και στο σχολείο πανζουρλισμός…

Ξάφνου η γη χοροπήδησε. Κάτι φριχτά μπουμπουνητά μας έσκισαν τ’ αυτιά και μας έπνιξαν οι σοβάδες. Μπόμπες!

Ορμήσαμε στα παράθυρα. Μαύρα σύννεφα σκεπάζανε την κάτω πόλη. Μα πώς;  Αφού τα’ αεροπλάνα είναι δικά μας, άρα…..     δεν είναι; Κερώσαμε όλες. Μερικές πέσανε λιπόθυμες….

Σπίτια, αυτοκίνητα ,όλα στις φλόγες!

-Δεν προλάβαμε να στρίψουμε στη γωνία Κορίνθου και Γούναρη μαζί με τους συμμαθητές μου , όταν η βόμβα που χτύπησε το Πάνθεον μας έριξε κάτω. Τι έγινε εκεί στο Πάνθεον ! Ανθρώπινα κουφάρια κουτσουρεμένα και το αίμα πλημμύρα. Σκηνές αλλοφροσύνης, σκηνές συγκινητικές σε κάθε μας βήμα.

- Άγουρες μητέρες με σφιχταγκαλιασμένα τα μωρά τους τρέχουν έξαλλες να προφυλαχτούν. Αμούστακα παιδιά κουβαλούν στην πλάτη το γέροντα παππού και καταριούνται τον ύπουλο εισβολέα. Οι νέοι , οι στρατεύσιμοι , με ενθουσιασμό τρέχουν στις μονάδες να φορέσουν την τιμημένη στολή του Έλληνα φαντάρου.

Πλήθος ανθρώπων να βογκάνε και άλλοι πεσμένοι από πάνω τους να φωνάζουν βοήθεια. Νοσοκόμες και προσκοπίνες να τρέχουν με τα φορεία. Πέφτουμε πάνω στην αρχηγό που μας λέει κοφτά «Στο Νοσοκομείο αμέσως για αίμα»

3.      Απρίλης 1941.Ποιοι εισβάλουν στην Ελλάδα; Συμβουλευτείτε το βίντεο https://afterschoolbar.blogspot.com/2014/02/blog-post_20.html

4.       Να αναζητήσετε  στο ηλεκτρονικό λεξικό το λήμμα :κατοχή : www.komvos.edu.gr (Λεξικά-λεξικά on line-λεξικό νεοελληνικής-Τριανταφυλλίδης)

5.      Πηγή---Μνήμες εφήβων της εποχής (Μαρία Μανωλάκου).   Σύμφωνα με την πηγή  που ακολουθεί, τις γνώσεις σου, τις προβολές και τα ακούσματά σου πώς θα περιέγραφες  με λέξεις εντός πλαισίου τις συνθήκες που βίωσε η Ελλάδα εκείνη την περίοδο;

15 Μαΐου 1941     «Τι νέκρα κι αυτή !Έκανα μια βόλτα σ΄όλη τη γειτονιά κι έπαθα κρυοπάγημα τρίτου βαθμού. Μια βδομάδα τώρα που γυρίσαμε, φύλλο δεν κουνιέται. Εκεί στο χωριό, δεν την καταλαβαίνεις τη σκλαβιά, ενώ εδώ, κάθε βήμα σου τη θυμίζει. Το μπακάλικο κλειστό, το γαλατάδικο κλειστό, ο καρβουνιάρης κλειστός και στο Μαρκάτο, μόνο εκεί κάτι γίνεται».

Πείνα,    24 Μαϊου 1941    «Συναγερμός στην Κολοκοτρώνη. Κυρά Νικόλαινα στο μαγαζί, άρα..γάλα ενόψει! Χαρά εμείς…κατσαρόλα και βουή να προλάβω, μη μου πάρουν τη σειρά. Στο γαλατάδικο λες και είχε δώσει ραντεβού όλη η γειτονίτσα μας, πρώτη φορά που βλεπόμαστε μετά την κατοχή. Μόνο που μείναμε..με τα φιλιά και τις κατσαρόλες.

-Πού γάλα, πού τέτοιο καλό, μας έκοψε τη φόρα η κυρά Νικόλαινα, δεν αφήνουν τίποτα για μας οι αφορεσμένοι. Έτσι τ΄άνοιξε λέει, για παρηγοριά (ωραία παρηγοριά, γαλατάδικο χωρίς γάλα).»

Μαύρη αγορά    30 Οκτωβρίου 1941      «Ο κόσμος πουλάει…πουλάει…πουλάει…Κι αυτός αγοράζει…αγοράζει.. αγοράζει. Βούτηξε κιόλας το τρίτο σερβίτσιο, το πέμπτο χαλί και το δεύτερο σπίτι. Και μας κορδώνεται κι από πάνου πως είναι ατσίδας. Κι όλοι οι άλλοι που ξεπουλάνε το έχει τους γιατί, γιατί ψοφάνε της πείνας, είναι κορόιδα. Άκου θράσος[…]

Κι εμείς να΄χουμε την ανάγκη του, γιατί τα ντουλάπια μας όλο κι αδειάζουν..».

 ορφάνια,  βομβαρδισμένες πόλεις, ομαδικές εκτελέσεις, πυρπολήσεις ολόκληρων χωριών και κωμοπόλεων.

6.      Βρείτε τον ορισμό και το αναλυτικό τους όνομα α) ΕΑΜ (εαμίτης)    β) ΕΛΑΣ (ελασίτης) Να αναζητήσετε  στο ηλεκτρονικό λεξικό τα λήμματα : www.komvos.edu.gr

1.      ΜΙΚΡΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ:

·         Την νύχτα της 8^ης Μαΐου 1944, οι Γερμανοί παίρνουν από τη φυλακή, που ήταν στην πλατεία Βούδη, ένδεκα κρατούμενους. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 9^ης Μαΐου 1944, πριν ξημερώσει, κρεμάνε στα πεύκα, γύρω από την πλατεία των Υψηλών Αλωνίων τους αγωνιστές. Εκεί υπάρχει ένα μνημείο, μια μαρμάρινη πλάκα που γράφει τα ονόματα των Ελλήνων που σκότωσαν οι Γερμανοί. Γενικά οι γερμανοί χρησιμοποιούσαν ως τόπο εκτέλεσης το κτήμα Μουρτζούχου.

·         Στα τέλη του Αυγούστου του 1944 στην Πάτρα έχουν απομείνει 400 Γερμανοί και 1800 ταγματασφαλίτες(Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών) απέναντι σε 600 αντάρτες του ΕΑΜ που έχουν στρατοπεδεύσει στα περίχωρα των Πατρών μαζί με τον καταργημένο Δήμαρχο της Πάτρας Βασίλειο Ρούφο, ενεργό μέλος του ΕΑΜ(Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο).

·         Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ στις 6 Σεπτεμβρίου 1944 ελευθερώνουν την Αχαγιά και τις Ιτιές Πατρών ,ενώ φρουρούν το εργοστάσιο ρεύματος στο Γλαύκο για να μην το ανατινάξουν οι Γερμανοί. Το λιμάνι της Πάτρας γλίτωσε με μικρές ανατινάξεις σε ασήμαντα σημεία.

·         26 Σεπτέμβρη 1944 ήδη βρίσκονται οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ(Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός), στην Πάτρα, ενώ κατέφθασαν 200 βρετανοί στρατιώτες στην πλατεία Μαρούδα όπου οι Πατρινοί τους υποδέχτηκαν με λουλούδια κι αγκαλιές.

·          Νύχτα 1 προς 2 Οκτωβρίου διεξάγονται οδομαχίες μεταξύ Γερμανών και Βρετανών

·         Στις 3 Οκτωβρίου το πρωί η τελική επίθεση αρχίζει. Μια ομάδα των ανταρτών κατορθώνουν να στήσουν ένα πολυβόλο στο καμπαναριό του  Παντοκράτορα. Οι Γερμανοί, που ήταν στο κάστρο, περικυκλώνονται. Γίνεται  επίθεση στο κάστρο και αναγκάζονται να φύγουν.

·         4 Οκτωβρίου ξημερώματα έφυγαν με πλοίο οι τελευταίοι 300 γερμανοί στρατιώτες, Απολογισμός 86 τραυματίες και 10 νεκροί κάτοικοι. Οι πατρινοί αντιλαμβάνονται στην κατάσταση και πανηγυρίζουν υψώνοντας σημαίες.

Πανηγυρικά υποδέχονται τον διωγμένο δήμαρχο Ρούφο, τον Άρη Βελουχιώτη(Ο Θανάσης Κλάρας, γνωστός ως Άρης Βελουχιώτης, ήταν στέλεχος του ΚΚΕ και ηγέτης του ΕΛΑΣ) και τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, υπουργό της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας του Γεωργίου Παπανδρέου που υποσχέθηκε ότι θα τιμωρήσει τους δωσίλογους (συνεργάτες κατακτητών), κάτι που δεν έγινε ποτέ. Ο διχασμός ανάμεσα σε αντάρτες και δεξιούς εδραιώθηκε.

• Στις 7 Οκτωβρίου ακολουθεί επινίκια παρέλαση στην πλατεία Τριών Ναυάρχων.

7.      Να συμπληρώσετε την παρακάτω ακροστιχίδα με στοιχεία από το χρονικό, τις μνήμες της Μανωλάκου, τις ιστορικές σας γνώσεις και το συναφές βίντεο. https://www.youtube.com/watch?time_continue=9&v=j70o_XyrwSU

1. Ο συνεργάτης των γερμανικών δυνάμεων κατοχής κατά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο

2. Την επιζητάς όταν τη στερείσαι

3. Ήθελαν οι εχθροί να την επιβάλλουν στην Ελλάδα

4. Λέγεται έτσι ο προδότης-συνεργάτης των γερμανών στην κατοχή. Το γλωσσάρι της ακόλουθης ιστοσελίδας θα σε βοηθήσει http://ww2istories.gr/index.php?id=1

5. Η πρώτη λέξη που εξηγεί το Ακρωνύμιο «ΕΑΜ»

6. Ο διωγμένος από τους γερμανούς δήμαρχος της Πάτρας που έγινε αντάρτης

7. Στο πέρασμά του ο παγκόσμιος πόλεμος αφήνει πίσω του μόνο -------

8. Ήταν ομαδικές -------. Σου δίνεται το τελευταίο γράμμα της λέξης

9. Ο πόλεμος που εμπλέκονται σχεδόν όλοι οι λαοί

10. Το μικρό όνομα του ηγέτη του ΕΛΑΣ

11. Μας κατέκτησαν μετά τους Ιταλούς

12. Υπουργός της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας του Γεωργίου Παπανδρέου κατά την απελευθέρωση της Πάτρας

13. Στο σημείο αυτό της Πάτρας έριξαν βόμβα οι Ιταλοί με αρκετά θύματα, θέατρο. Δίνεται το έκτο γράμμα.

14. Η τελευταία λέξη που εξηγεί το Ακρωνύμιο «ΕΛΑΣ»

15. Έτσι ονομάζεται η αγορά που εκμεταλλεύεται την πείνα των ανθρώπων στη διάρκεια του πολέμου

16.Τον Σεπτέμβρη του 1944 απελευθερώνεται αυτή η περιοχή της Πάτρας

17. Τόπος εκτέλεσης ελλήνων. Η λέξη ξεκινά από «Μο-----». Σας δίνεται το δεύτερο γράμμα.

18.Ονομάζονται έτσι αυτοί που πολέμησαν ή ακόμα έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα. Τελευταίο γράμμα.

1.Δ
2.Ε
3.Υ
4.Τ
5.Ε
6.Ρ
7.Ο
8.Σ
9.Π
10.Α
11.Γ
12.Κ
13.Ο
14.Σ
15.Μ
16.Ι
17.Ο
18.Σ

   ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Βερβενιώτη, Τασούλα (2013). Η γυναίκα της αντίστασης. Η είσοδος των γυναικών στην πολιτική. Αθήνα: Κουκκίδα.
Bowman, Steven (2012). Η αντίσταση των Εβραίων στην κατοχική Ελλάδα. Μετφ. Ισαάκ Μπενμαγιόρ. Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος.
Γρηγοριάδης, Σόλωνας (1980). Συνοπτική Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης (1941-44). Αθήνα: Καπόπουλος.
Μαθιόπουλος, Π. Βάσος (1997). Η ελληνική αντίσταση (1941-1944) και οι "Σύμμαχοι". (Β' έκδοση από τα επίσημα γερμανικά αρχεία). Αθήνα: Παπαζήσης.

·